Đợt bốc thăm mở thưởng xổ số thử nghiệm đầu tiên tại Mỹ vào năm 1917 - Nguồn ảnh Wikimedia Commons
Cấp phép hoạt động kinh doanh xổ số
Từ những năm 1500 đến 1900, nhiều hoàng đế ở châu Âu đã cho phép tổ chức kinh doanh xổ số dưới hình thức tư nhân hoặc do nhà nước quản lý. Sau chiến tranh thế giới II, nhiều chính phủ ở châu Âu đã cấp phép cho các hiệp hội thể thao tư nhân được kinh doanh cá cược thể thao.
New Hampshire là bang đầu tiên của Mỹ cấp phép kinh doanh xổ số vào năm 1963 sau gần mười năm tranh luận. Và kể từ đó, xổ số nhanh chóng trở thành nguồn thu lớn cho ngân sách của chính phủ. Năm 1967, sau cuộc trưng cầu dân ý, New York đã bắt đầu cho phép kinh doanh loại xổ số truyền thống với kết quả dựa trên kết quả đua ngựa. Trong suốt những năm 1970, xổ số đã được mở rộng ở Bờ Đông nước Mỹ với việc 11 bang của Mỹ đã cấp phép chơi xổ số. Sản phẩm kinh doanh lúc này chủ yếu bao gồm 3 loại chính là xổ số truyền thống, xổ số cào và quay số hàng ngày. Lotto được ra mắt vào cuối những năm 1970.
Những năm 1980, xổ số đã lan đến Miền Trung Tây và Miền Tây với viêc 18 bang cho phép kinh doanh xổ số. Đây cũng là thập kỷ đánh dấu việc cấp phép kinh doanh các trò dãy số và lotto trực tuyến, nhằm giúp cho các nhà điều hành xổ số có thể cải tiến trò chơi hoặc thử nghiệm các phân đoạn trò chơi mới một cách dễ dàng hơn. Và vào những năm cuối thập kỷ này, công ty xổ số Nam Dakota đã thành công trong việc thử nghiệm hệ thống xổ số video đầu tiên trên thế giới. Trong hai thập kỷ sau đó đã có thêm nhiều bang thông qua viêc kinh doanh xổ số và tính đến thời điểm hiện tại, chỉ còn bảy bang chưa cấp phép kinh doanh xổ số là Alabama, Alaska, Hawaii, Mississipi, Nevada, Utah và Wyoming.
Mô hình tổ chức xổ số
Hiện trên thế giới có ba mô hình tổ chức kinh doanh xổ số bao gồm chính phủ điều hành, các công ty hoặc tổ chức của nhà nước điều hành hoặc chính phủ cấp phép cho các công ty tư nhân điều hành.
Hiện tại, mô hình chính phủ điều hành vẫn là mô hình phổ biến nhất trên thế giới. Ở châu Âu, hầu hết các công ty xổ số được thành lập từ những năm 1600 – 1900 và đến nay vẫn tiếp tục hoạt động như Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Thụy Điển, Đan Mạch và Hà Lan đều là những công ty nhà nước. Ngày nay, hầu hết các bang ở Mỹ thường hoạt động kinh doanh xổ số dưới hình thức là các cơ quan nhà nước.
Ở một số nước khác các công ty xổ số được tổ chức dưới hình thức công ty nhà nước nhưng sau đó được tư nhân hóa. Ví dụ Công ty xổ số ở New South Wales (Australia), ban đầu là do nhà nước quản lý nhưng sau đó được tái cơ cấu và hoạt động như một doanh nghiệp xổ số. Ở Áo, chính phủ đã không còn điều hành hoạt động xổ số từ những năm 1700 và giao quyền điều hành cho một tập đoàn tư nhân.
Mô hình tổ chức thứ hai là các công ty “bán nhà nước”. Những công ty này có mỗi liên quan chặt chẽ với chính phủ nhưng được cho phép hoạt động theo mô hình một doanh nghiệp hơn là một cơ quan của nhà nước. Những công ty này sẽ được tổ chức kinh doanh một cách linh động hơn và không phải tuân theo các quy định, hạn chế đặc trưng của các cơ quan nhà nước. Ví dụ, những công ty này có thể đưa ra một mức lương cao hơn để thu hút nhân lực, có thể không phải tuân thủ các quy tắc chặt chẽ về đấu thầu và mua sắm như các cơ quan nhà nước. Đứng đầu những công ty này thường là Chủ tịch hoặc CEO và có Ban Tổng giám đốc và bộ máy lãnh đạo thường nắm quyền điều hành trong thời gian dài chứ không theo nhiệm kỳ.
Một nhánh khác của các công ty “bán nhà nước” là các công ty lotto và cá cược thể thao. Những công ty kiểu này thường chịu sự giám sát chặt chẽ của nhà nước và phần lớn doanh thu được sử dụng cho các mục đích tốt đẹp.
Kiểu mô hình tổ chức thứ ba là các công ty tư nhân được cấp phép kinh doanh xổ số. Công ty tư nhân kinh doanh xổ số lâu đời nhất đến nay vẫn còn hoạt động là Tattersalls Sweeps Consultation tại Victoria, Australia. Công ty trở thành doanh nghiệp xổ số chính thức của Tasmania vào năm 1897 khi thượng viện ở đây cho phép hoạt động kinh doanh xổ số. Năm 1953, Công ty đã được chính phủ bang Victoria cho phép tổ chức kinh doanh xổ số tại đây, đổi lại công ty phải chuyển 1% lợi nhuận cho chính phủ và sau mỗi 7 đến 10 năm, chính phủ sẽ cấp mới giấy phép cho công ty. Ở Đức, phần lớn các công ty cá cược thể thao và lotto là các công ty tư nhân. Năm 1994, chính phủ Anh đã trao đặc quyền kinh doanh trị giá hàng triệu dollar cho công ty Camelot để vận hành hoạt động xổ số ở Công ty Xổ số quốc gia Anh và đổi lại Camelot sẽ nhận được một phần từ doanh thu xổ số.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét